اختلال بی‌خوابی زمانی است که به دلیل این‌که خوب نمی‌خوابید یا به اندازه کافی نمی‌خوابید، اختلالاتی را در احساس یا عملکرد خود تجربه می‌کنید. حدود ۱۰ درصد از جمعیت جهان بی‌خوابی را تجربه می‌کنند که به عنوان یک وضعیت پزشکی واجد شرایط است.
بی‌خوابی معمولا خطرناک نیست و راه‌های زیادی – از جمله داروها و گزینه‌های روان‌درمانی – برای درمان آن وجود دارد. در این مطلب درباره بی‌خوابی، روانشناس متخصص بی‌خوابی، روش‌های تشخیص و درمان بی‌خوابی مزمن صحبت خواهیم کرد.
بی‌خوابی چیست؟
بی‌خوابی زمانی است که شما آن‌طور که باید نمی‌خوابید. این عارضه می‌تواند به این معنی باشد که به اندازه کافی نمی‌خوابید، خوب نمی‌خوابید یا در به خواب رفتن یا خواب ماندن مشکل دارید. برای برخی افراد، بی‌خوابی یک مشکل جزئی است. برای دیگران، بی‌خوابی می تواند یک اختلال بزرگ باشد که برای درمان آن باید به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کرد. دلایل بروز بی‌خوابی می‌تواند متفاوت باشد، اما یک دکتر خوب برای اختلال خواب، به حل این معضل کمک خواهد کرد.
بدن شما به دلایل زیادی به خواب نیاز دارد (و علم هنوز در حال کشف این موضوع است که چرا خواب برای بدن شما بسیار مهم است). کارشناسان می‌دانند که وقتی به اندازه کافی نمی‌خوابید، بی‌خوابی شما را از بهترین عملکردتان باز می‌دارد.
چگونه نیازها و عادات خواب متفاوت است و این برای شما چه معنایی دارد؟
عادات و نیازهای خواب از فردی به فرد دیگر می‌تواند بسیار متفاوت باشد. به دلیل این تغییرات، متخصصان طیف گسترده‌ای از ویژگی‌های خواب را “عادی” می‌دانند. چند نمونه از این موارد عبارتند از:
- پرندگان سحرخیز: برخی افراد به طور طبیعی ترجیح می‌دهند زود به رختخواب بروند و زود بیدار شوند.
- جغدهای شب: برخی از افراد ترجیح می‌دهند تا پاسی از شب بیدار باشند و دیر از خواب بیدار شوند.
- کم‌خواب‌ها: برخی افراد به طور طبیعی به خواب کمتری نسبت به دیگران نیاز دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که حتی ممکن است یک دلیل ژنتیکی برای آن وجود داشته باشد.
- متفاوت‌ها: برخی از افراد به دلایل خاصی مانند حرفه خود عادات خواب جدیدی ایجاد می‌کنند. پرسنل نظامی با تجربه رزمی اغلب یاد می‌گیرند که به دلیل خواسته‌ها و خطرات حرفه خود، سبک‌خواب باشند. در نقطه مقابل این طیف، برخی از افراد یاد می‌گیرند که بسیار سنگین بخوابند تا حتی صداها و پارازیت‌های اطراف هم مانع خوابیدن‌شان نشود.
- تغییرات طبیعی: نیاز شما به خواب در طول زندگی تغییر می‌کند. نوزادان به طور قابل توجهی به خواب بیشتری نیاز دارند، بین ۱۴ تا ۱۷ ساعت در روز، در حالی که بزرگسالان (۱۸ سال به بالا) به حدود ۷ تا ۹ ساعت در روز نیاز دارند.
انواع بی‌خوابی
دو روش اصلی وجود دارد که متخصصان از آن برای دسته‌بندی بی‌خوابی استفاده می‌کنند:
- زمان: کارشناسان بی‌خوابی را به دو دسته حاد (کوتاه‌مدت) یا مزمن (بلندمدت) طبقه‌بندی می‌کنند. شکل مزمن آن به عنوان «اختلال بی‌خوابی» شناخته می‌شود. درمان بی‌خوابی مزمن و درمان قطعی بی‌خوابی در بلندمدت می‌تواند توسط تراپیست درمان بی‌خوابی در تهران میسر شود.
- علت: بی‌خوابی اولیه به این معنی است که خود به خود اتفاق می‌افتد. بی‌خوابی ثانویه به این معنی است که معلول وضعیت یا شرایط دیگری است.
اختلال بی‌خوابی چقدر شایع است؟
هر دو نوع حاد و مزمن بی‌خوابی بسیار رایج هستند. تقریبا از هر ۳ بزرگسال در سراسر جهان ۱ نفر دارای علائم بی‌خوابی است و حدود ۱۰ درصد از بزرگسالان معیارهای اختلال بی‌خوابی را دارند.
علائم و دلایل بی‌خوابی
علائم بی‌خوابی چیست؟
بی‌خوابی چندین علامت بالقوه دارد که به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- وقتی در خوابیدن مشکل دارید
- اثرات بی‌خوابی در طول روز
- ویژگی‌های بی‌خوابی مزمن
وقتی در خوابیدن مشکل دارید
مشکل داشتن موقع خواب یکی از علائم مهم اختلال بی‌خوابی است. سه دلیل اصلی برای این اتفاق وجود دارد و افراد معمولا در طول زمان بین این سه دلیل جابه‌جا می‌شوند:
- بی‌خوابی ابتدایی (شروع خواب): این بدان معناست که شما در به خواب رفتن مشکل دارید.
- بی‌خوابی میانی (عمق خواب): این فرم باعث می‌شود نیمه‌شب از خواب بیدار شوید، اما دوباره به خواب بروید. این شایع‌ترین شکل است که تقریبا دو سوم افراد مبتلا به بی‌خوابی را تحت تاثیر قرار می دهد.
- بی‌خوابی متاخر (زود بیدار شدن): این فرم به این معنی است که شما صبح خیلی زود از خواب بیدار می‌شوید و دوباره به خواب نمی‌روید.
اثرات بی‌خوابی در طول روز
از آن‌جایی که برای این‌که بهترین حالت فیزیکی و روانی را داشته باشید به خواب نیاز دارید، اختلالاتی مانند بی‌خوابی معمولا علائمی را ایجاد می‌کند که در هنگام بیداری روی شما تاثیر می‌گذارد. مانند:
- احساس خستگی، ناخوشی یا خواب‌آلودگی.
- پاسخ‌های تاخیری، مانند واکنش‌های آهسته در هنگام رانندگی و سایر کارهای خطرناک.
- ضعف حافظه.
- کند شدن فرایندهای فکری، سردرگمی یا مشکل در تمرکز.
- اختلالات خلقی، به ویژه اضطراب، افسردگی و تحریک‌پذیری.
- اختلالات دیگر در کار، فعالیت‌های اجتماعی، سرگرمی‌ها یا سایر فعالیت‌های معمولی.
ویژگی‌های بی‌خوابی مزمن
ویژگی‌های علائم بی‌خوابی نیز مهم است. اگر علائم شما دارای ویژگی‌های خاصی باشد، ممکن است بی‌خوابی مزمن داشته باشید. ویژگی‌ها عبارتند از:
- شرایط: تشخیص بی‌خوابی مزمن نیاز به بی‌خوابی بدون شرایطی دارد که توانایی خواب شما را مختل کند (مانند تغییر در برنامه کاری، رویدادهای زندگی و غیره). تشخیص بی‌خوابی نیازمند داشتن مشکلات خواب با وجود داشتن زمان و محیط مناسب برای انجام این کار است.
- فرکانس بی‌خوابی: بی‌خوابی مزمن مستلزم داشتن بی‌خوابی مکرر، حداقل سه بار در هفته است.
- مدت: بی‌خوابی مزمن حداقل سه ماه طول می‌کشد.
- توضیح: بی‌خوابی به دلیل استفاده از مواد یا داروها (از جمله داروهای پزشکی و غیرپزشکی) یا سایر اختلالات خواب رخ نداده باشد. سایر شرایط سلامت روانی یا پزشکی نیز نتوانند به طور کامل توضیح دهند که چرا شما نمی‌خوابید.
عوارض بی‌خوابی مزمن چیست؟
وقتی بی‌خوابی شدید یا طولانی باشد، باعث معضل «کم‌خوابی» می‌شود. یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد کم‌خوابی، خواب‌آلودگی در طول روز است، که در صورت رانندگی یا انجام کارهای دیگری که نیاز به هوشیاری و توجه شما دارند، ممکن است باعث ایجاد خطر شود.
کم‌خوابی همچنین می‌تواند خطر برخی شرایط را افزایش دهد:
- افسردگی
- اضطراب
- فشار خون بالا
- حمله قلبی
- سکته
- دیابت نوع ۲
- چاقی
- آپنه انسدادی خواب
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، تبعات اختلال بی‌خوابی ممکن است خطرناک باشد و به همین منظور باید به تراپیست درمان بی‌خوابی یا کلینیک روانشناسی بی‌خوابی در تهران مراجعه کرد.
نحوه تشخیص بی‌خوابی
یک روانشناس می‌تواند بی‌خوابی را با استفاده از ترکیبی از روش‌ها تشخیص دهد، به ویژه با پرسیدن سوالاتی در مورد سابقه سلامتی، شرایط شخصی، عادات خواب، علائم و موارد دیگر. آن‌ها همچنین ممکن است آزمایش‌های خاصی را برای رد سایر شرایطی که می‌توانند باعث بی‌خوابی شده یا به آن کمک کند، توصیه کنند.
آزمایش‌های تشخیص بی‌خوابی کدام‌هاست؟
هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند بی‌خوابی را مستقیما تشخیص دهد. در عوض، آزمایش‌ها به رد سایر شرایط با علائم مشابه بی‌خوابی کمک می‌کنند. محتمل‌ترین آزمایش‌ها عبارتند از:
- آزمایش آپنه انسدادی خواب که شامل مطالعه خواب شبانه در آزمایشگاه خواب (پلی سومنوگرافی) یا دستگاه غربال‌گری آپنه خواب در خانه است.
- اکتی‌گرافی.
- تست تاخیر خواب چندگانه (MSLT).
درمان و مدیریت بی‌خوابی
تراپیست چگونه بی‌خوابی را درمان می‌کند؟
راه‌های زیادی برای درمان بی‌خوابی وجود دارد، از تغییرات ساده در سبک زندگی و عادات شما گرفته تا داروهای مختلف. روش‌های اصلی درمان بی‌خوابی عبارتند از:
- ایجاد و انجام عادات خواب خوب (که به عنوان بهداشت خواب نیز شناخته می‌شود).
- داروهایی که به شما کمک می‌کنند بخوابید. (مخصوصا داروهایی که عادت‌ساز نیستند یا ممکن است روی خواب شما تاثیر بگذارند).
- روان‌درمانی و توسعه سلامت ذهنی.
برای درمان اختلال خواب به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
کلینیک مایندویژن در تهران به واسطه حضور چندین روان‌درمان‌گر مجرب، مرجع خوبی برای درمان بی‌خوابی در تهران است.
شما می‌توانید با تماس با ما و درخواست وقت ملاقات، گام اول را برای درمان بی‌خوابی توسط تراپیست‌ها و روانشناسان کلینیک مایندویژن بردارید.
بدون دیدگاه