این پرسشنامه فرم كوتاهی نیز به نام (NEO-FFI) نیز دارد كه یك پرسشنامه ۶۰ سؤالی است و برای ارزیابی ۵ عامل اصلی شخصیت به كار می رود اگر وقت اجرای تست خیلی محدود باشد و اطلاعات كلی از شخصیت كافی باشد از این پرسشنامه استفاده می شود .از سوی دیگر اجرای این آزمون از نظر هزینه و زمان مقرون به صرفه است مقیاس های آن از اعتبار بالایی برخوردارند و همبستگی بین مقیاس ها زیاد است و از همه مهمتر این آزمون بر خلاف سایر آزمون های شخصیتی ،‌ انتقادات كمتری بر آن وارد شده است (گروسی فرشی،۱۳۸۰).

شرایط آزمودنی ها

این تست قابل اجرا بر روی افراد به هنجار است .افرادی كه مبتلا به اختلالاتی چون حالات روان پریشی و زوال عقل هستند،‌به گونه ای كه این حالات توانایی آن ها را در تكمیل فرم گزارش شخصی تحت تأثیر قرار می دهد نباید پرسشنامه را تكمیل نمایند . سؤالات این پرسشنامه را هر فردی با داشتن حداقل سواد – در حد تحصیلات بالاتر از دوره ابتدایی- می تواند پاسخ دهد .

نحوه تكمیل پاسخنامه

در این پرسشنامه انتظار بر این است كه به تمام سؤالات پاسخ داده شود ، در بررسی پاسخنامه اگر سؤال یا سؤالاتی بی پاسخ مشاهده شود آرمودنی تشویق می شود كه سؤالات مذكور را تكمیل نماید . در مواردی كه آزمودنی نتواند تصمیم بگیرد كه چه پاسخی به سؤال خاصی بدهد یا معنی یك سوال برای وی مشخص نباشد می تواند در چنین مواردی از پاسخ خنثی استفاده كند .

در آخر پاسخنامه سؤالی تحت عنوان « آیا به تمام سؤالات پاسخ داده اید؟» آمده است ، منظور از پرسش این سؤال آن است كه این امر مهم را به آزمودنی یادآور نماید كه سؤالات بدون پاسخ را تكمیل نماید و كنترل مجددی بر پرسشنامه داشته باشد .اگر آزمودنی پاسخ «نه» به این سؤال بدهد آزمایشگر ممكن است در صدد علت این امر بر آید و در مورد سؤالات بی پاسخ آموزش هایی را به آزمودنی بدهد .اگر در پاسخ نامه سوالات زیادی بدون پاسخ باشد آن پاسخنامه از اعتبار لازم برخوردار نبوده و در نتیجه تصحیح نمی شود .

ه – اعتبار و روایی آزمون NEO

در حال حاضر آزمون ۵ عاملی NEO كاربردی جهانی دارد و به منظور تحقیق به زبان های چكوسلواكی، عربی،‌ هلندی ، فرانسوی، آلمانی، ژاپنی، نروژی، لهستانی و سوئدی ترجمه شده است. پرسشنامه شخصیتی NEO-FFI توسط مك كری و كاستا روی ۲۰۸ نفر از دانشجویان آمریكایی به فاصله سه ماه اجرا گردید كه ضرایب اعتبار آن بین ۸۳/۰ تا ۷۵/۰ به دست آمده است

اعتبار درازمدت این پرسشنامه نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است . یك مطالعه طولانی ۶ ساله روی مقیاس های روان آزردگی خویی ، برون گرایی و باز بودن نسبت به تجربه، ضریب های اعتبار ۶۸/۰ تا ۸۳/۰ را در گزارش های شخصی و نیز در گزارش های زوج ها نشان داده است . ضریب اعتبار دو عامل سازگاری و باوجدانی به فاصله دو سال به ترتیب ۷۹/۰ و ۶۳/۰ بوده است (مك كری و كاستا ، ۱۹۸۳به نقل از گروسی فرشی ، ۱۳۸۰) .

در هنجاریابی آزمون NEO كه توسط گروسی فرشی (۱۳۸۰)‌ روی نمونه ای با حجم ۲۰۰۰ نفر از بین دانشجویان دانشگاه های تبریز ، شیراز و دانشگاه های علوم پزشكی این دو شهر صورت گرفت ضریب همبستگی ۵ بعد اصلی را بین ۵۶/۰ تا ۸۷/۰ گزارش كرده است .ضرایب آلفای كرونباخ در هر یك از عوامل اصلی روان آزردگی خویی ، برون گرایی، باز بودن، ساز گاری و با وجدانی به ترتیب ۸۶/۰٫ ، ۷۳/۰، ۵۶/۰، ۶۸/۰ و ۸۷/۰ به دست آمد . جهت بررسی اعتبار محتوایی این آزمون از همبستگی بین دو فرم گزارش شخصی (S) و فرم ارزیابی مشاهده گر (R)، استفاده شد، كه حداكثر همبستگی به میزان ۶۶/۰ در عامل برون گرایی و حداقل آن به میزان ۴۵/۰ در عامل سازگاری بود. (گروسی فرشی، ۱۳۸۰) .

در پژوهش آتش روز (۱۳۸۶) با استفاده از روش همسانی درونی، ضریب آلفای كرونباخ برای هر یك از ۵ صفت : روان آزردگی خویی ، برون گرایی، گشودگی، سازگاری و وجدانی بودن به ترتیب ۷۴/۰، ۵۵/۰، ۲۷/۰، ۳۸/۰ و ۷۷/۰ به دست آمد .

منابع:

گروسی فرشی، م. ت. (۱۳۸۰). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). چاپ اول. تبریز: نشر دانیال و جامعه پژوه.

آتش روز، ب. (۱۳۸۶). پیش بینی پیشرفت تحصیلی از طریق دلبستگی و صفات پنج گانه شخصیتی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی.

این پرسشنامه شامل ۶۰ سوال است. هر یك از جملات را به دقت بخواانید و پاسخی كه بیشترین تطبیق را با فكر یا احساس شما دارد علامت بزنید.

• اگر شما با جمله ای كاملا مخالف هستید یا آن را تا حد زیادی اشتباه می دانید، گزینه كاملا مخالفم را علامت بزنید.
• اگر شما با جمله ای مخالف هستید یا آن را تا حد زیادی اشتباه می دانید، گزینه مخالفم را علامت بزنید .
• اگر شما درباره جمله ای نمی توانید تصمیم بگیرید و یا در مورد درست یا اشتباه بودن آن نظر یكسانی دارید، گزینه خنثی را علامت بزنید.
• اگر شما با جمله ای كاملا موافق هستید یا آن را كاملا درست می دانید، گزینه كاملا موافقم را علامت بزنید.
• اگر شما با جمله ای موافق هستید یا آن را تا حد زیادی درست می دانید، گزینه موافقم را علامت بزنید.
• توجه داشته باشید كه پاسخ درست و غلط وجود ندارد ، بنابراین سعی كنید پاسخی را انتخاب كنید كه نشان دهنده احساس واقعی شما باشد.